Με αφορμή τη διδασκαλία του προπτυχιακού μαθήματος «Ανθρωπολογία του Θανάτου» από την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πηνελόπη Παπαηλία, μια ομάδα φοιτητριών και φοιτητών ανταποκρίθηκαν στην πρόκλησή της να οργανώσει ένα «Death Café» που θα λάβει χώρα την Τετάρτη 19 Μαρτίου στο καφέ Μινέρβα στην παραλία του Βόλου.
Τα Καφέ του Θανάτου στην «κλασική» τους μορφή αποτελούν pop up συγκεντρώσεις άγνωστων μεταξύ τους ανθρώπων σε καφέ της πόλης όπου συζητούν το κανονικά ταμπού θέμα του (δικού τους) θανάτου, χωρίς την καθοδήγηση των ειδικών -ιατρών, ψυχολόγων, κληρικών. Ήδη από το 2017 όταν έγινε η πρώτη απόπειρα και μετά ξανά το 2023, προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές και φοιτήτριες του ΙΑΚΑ μπήκαν στον πειρασμό να τροποποιήσουν τον διεθνή θεσμό αυτόν προς μια ανθρωπολογική κατεύθυνση. Ενώ διατηρείται η λογική του δημόσιου μοιράσματος σε ζεστό περιβάλλον συνάμα επιχειρείται η σύνδεση του προσωπικού βιώματος με ιστορικούς και κοινωνικούς μετασχηματισμούς και κριτικά συμβάντα της επικαιρότητας.
Από την Παλαιστίνη στην Πύλο και στα Τέμπη, από την πανδημία στην εξελισσόμενη κλιματική κατάρρευση, η φετινή εκδοχή του Καφέ του Θανάτου σκιάζεται από ένα μακρύ κατάλογο αδικοχαμένων ανθρώπων και μη ανθρώπινων ειδών ως απόρροια της βίας του ρατσισμού, αποικιοκρατίας, πατριαρχίας και καπιταλισμού. Με βάση τις έρευνες που έχουν κάνει, η κάθε φοιτητική ομάδα φιλοδοξεί να ανοίξει με το κοινό γόνιμη κουβέντα επικεντρωμένη στον θάνατο του Άλλου, τη φονική βία και τη διαχείριση του νεκρού σώματος ως κοινωνική σχέση, πολιτικό διακύβευμα, ηθικό δίλημμα και πολιτισμικό νόημα.
Από μεθοδολογική άποψη, το Καφέ εντάσσεται στα πεδία της δημόσιας ανθρωπολογίας (public anthropology) και των πειραματικών ανθρωπιστικών επιστημών (experimental humanities) οι οποίες στοχεύουν μέσω τέτοιων δράσεων να μετατρέψουν την κοινωνική έρευνα σε δημόσια παρέμβαση.
Οι θέσεις στην εκδήλωση θα καλυφθούν με σειρά προσέλευσης.
Πρόγραμμα*
*Σημείωση: Σε κάθε μέρος της εκδήλωσης τα τρία ‘τραπέζια’ θα διεξάγονται παράλληλα. Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να συμμετάσχει συνολικά σε δύο τραπέζια.
15.30 Ώρα προσέλευσης
15.45 Χαιρετισμός (Πηνελόπη Παπαηλία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα ΙΑΚΑ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας)
16.00-16.45 Μέρος Ι: Πάνω από τα νεκρά μας σώματα: Οικειοποιήσεις, διακρίσεις και αντιστάσεις
- Όταν δεν είμαστε ίσοι ούτε στον θάνατο: Ιεραρχίες και αποκλεισμοί στα χώματα του νεκροταφείου (Γιάννης Πολυμενίδης, Παντελεήμων Ροδακνής-Χαντζηβαγγέλης, Σοφία-Ανατολή Κατσέα, Αποστολία Παπάζογλου)
- Πένθος σε αναμονή: H διαχείριση των νεκρών της πανδημίας (Φωτεινή Κεχαγιά, Elena Grebennikova, Σουλτάνα Δεληχρήστου)
- Ποιές (δεν) ‘πρέπει’ να αναπαράγουν το έθνος: Έμφυλες, ταξικές και φυλετικές σχέσεις εξουσίας στις πολιτικές για την άμβλωση (Όλγα Ντελοπούλου, Αθανασία Λουτρίδου, Παντελής Γκαρτζονίκας)
Διάλειμμα
17.15-18.00 Μέρος ΙΙ: Νεκροί στην οθόνη: Δημόσιοι θάνατοι και πολιτική βία
- Η θανατοπολιτική στο όνομα της ‘προστασίας του πολίτη’: Θύματα της αστυνομικής βίας και κινηματικές διεκδικήσεις μέσω πένθους (Ιωάννα Στεφανίδου, Ζωή Κωστάκου, Κωνσταντίνα Μπράνη, Ραφαηλία Γιαννακοπούλου)
- Γυναικοκτονίες: Μετά την ορατότητα – τι; (Γεώργιος-Παναγιώτης Ιωαννόπουλος, Βασιλική Γαλανοπούλου, Θεοδώρα Σανταλτζόγλου, Μαρία Μπάτη)
- Τρένο φάντασμα, μνήμη ζωντανή και η ανάδυση της γενιάς των Τεμπών (Παυλίνα Γκίνογλου, Μαρία-Αναστασία Τορουνίδη, Ιωάννα Ξηρού)
Επιστημονική υπεύθυνη
Πηνελόπη Παπαηλία
Σύμβουλοι
Παντελής Προμπονάς
Πένυ Πασπάλη
Οργανωτική ομάδα
Σουλτάνα Δεληχρήστου
Ιωάννα Ξηρού
Όλγα Ντελοπούλου
Πηνελόπη Παπαηλία
Γιάννης Πολυμενίδης
Θεοδώρα Σανταλτζόγλου
Ιωάννα Στεφανίδου
Γραφιστικά
Κερασία Μπάτη
